De zomerluiheid (vervolg). Het begin van de ‘29 september 2005’ gedateerde brief aan ‘Daniël’ (hoofdstuk ‘Licht leppend’) uit mijn – nog? – ongepubliceerde De Hoofdpersoon. Romance in brieven:
Wat is liefde? Die vraag moet ik zien te beantwoorden voordat ik een zinnige en zinnelijke roman over dat onderwerp kan gaan schrijven. Laat ik met het onderzoek daarnaar beginnen in mijn brieven aan jou, dat lijkt me het meest zinvol, dan hebben ze ook een meer direct doel en niet alleen maar diagnostische waarde. Uitgebreide mails met sterk essayistische inslag – en dus ook, daar ontkomen we dan niet aan, met veel (te veel?) citaten: want waarom herformuleren wat een ander al duidelijk op papier heeft gezet?
Ik sla nu de waarschijnlijk lange weg in, die uiteindelijk leiden moet naar een alomvattend boek over de liefde.
Dus: wat is liefde? Dat er liefde is, dat weet iedereen. Het is net als met tijd: iedereen weet dat er tijd is; maar wat tijd is? – ook de wetenschap heeft nog geen antwoord op die vraag. Ja: tijd is een eigenschap van materie. Maar wat het nou precies inhoudt, daarvan heeft men geen idee.
Over het zijn van de liefde hoef ik dus geen woorden vuil te maken: liefde is. Ik moet het hebben over het wezen ervan. De meest zinvolle, de meest vruchtbare, en, hoe paradoxaal dat ook klinkt, de snelste manier om tot de kern van de zaak te komen, is volgens mij: de omtrekkende beweging: door te trachten de randverschijnselen van de liefde te verklaren – verschijnselen die deel uitmaken van de kern, van het wezen van de zaak – kom ik waarschijnlijk het dichtst bij de formulering die raakt aan een bevredigend antwoord.
En wat zijn dan die randverschijnselen? Verliefdheid, paarvorming, seksualiteit, voortplanting, geilheid of lust, erotiek, pornografie en prostitutie. Er is een merkwaardig iets, dat dwars door de verschillende – door mij zeker niet uitputtend opgesomde – randverschijnselen heenloopt; wat op zich al aangeeft dat het moeilijk, zo niet onmogelijk is, om de verschillende onderdelen los van elkaar te behandelen en (trachten te) verklaren. Waar ik op doel is: de seksuele fantasie.
Ter afbakening daarvan: er is wat mij betreft een duidelijk verschil tussen aan de ene kant wensen en verlangens, en aan de andere kant fantasieën. Over het eerste spreek je met je seksuele partner, over het tweede niet. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat je het opwindend vindt als je vriendin een jarretelgordel draagt of haar kisten aanhoudt in bed, of dat je graag toekijkt terwijl je vriend masturbeert. Dat zijn zaken waarover te praten valt met je verloofde. (Terzijde: zelf heb ik het niet zo op jarretelgordels, ik ben bang dat zo’n elastiek tijdens de daad losschiet en mij vol in de zak raakt.) (meer…)